Wat is Opaal

Opaal is een niet-kristallijne vorm van mineraal silica. Opaal is verwant aan de meer voorkomende kristallijne verwanten zoals kwarts en agaat. Opaal onderscheidt zich doordat het gevormd wordt uit amorfe klonten silica in plaats van uit natuurlijk gefacetteerde kristallen. De chemische samenstelling van opaal is SiO2H2O, siliciumdioxide in combinatie met water (een opaal kan tot 30% water bevatten). De Mohs-hardheid van opaal wordt gemeten als 6,0 tot 6,5 op een schaal die qua hardheid vergelijkbaar is met kwarts. De meeste opalen zijn meer dan 65 miljoen tot 145 miljoen jaar oud en worden gevonden in de gesteentelaag uit het Krijt, de periode waarin dinosauriërs over de aarde zwierven.

Opaal wordt meestal gevonden vlak onder het aardoppervlak, in gebieden waar ooit oude geothermische warmwaterbronnen stroomden. De mineralen borrelden omhoog uit de ondergrond en bedekten langzaam in de loop van eeuwen de wanden van holtes in het gesteente. Meer dan 90% van de hoogwaardige edelsteenopalen ter wereld komt uit Zuid-Australië, hoewel ze ook in andere delen van de wereld te vinden zijn, zoals Ethiopië, Brazilië, Mexico, Tsjecho-Slowakije en Nevada. Alle zwarte opalen komen uitsluitend uit Australië.

Om opaal in lekentaal te definiëren: het is een solide edelsteen (met minerale eigenschappen, maar is er zelf geen) die gestold is uit de chemische stof siliciumdioxide, afkomstig uit holtes in rottende vegetatie, hout en botten. In wetenschappelijke termen staat opaal bekend als SiO2·nH2O, een mengsel van siliciumdioxide en water. In tegenstelling tot andere edelstenen komt opaal in vele variëteiten voor: wit, blauw, rood, zwart en zelfs kleurloos. Zijn meest unieke kenmerk is dat het alle kleuren van het spectrum weergeeft, die het gevolg zijn van de interferentie en diffractie van licht dat erdoorheen valt. Met andere woorden, de heldere regenboogachtige verschijning van opaal, zoals die er voor de kijker uitziet, zal veranderen en dramatisch veranderen, afhankelijk van de hoek waaronder de steen wordt bekeken.

Opaalvariëteiten

Er zijn twee hoofdvariëteiten van opaal: edelopaal en gewone opaal. Edelopaal vertoont de eigenschap "kleurenspel" en is relatief zeldzaam. Gewone opaal is dof en waardeloos en komt wereldwijd in overvloed voor. Gewone opaal vertoont geen kleurenspel. Wanneer gewone opaal samen met edelopaal wordt gevonden, staat het bekend als potch. Ongeveer 95% van alle opalen die in opaalvelden worden gedolven, zijn gewone opalen of potch, in principe één kleur. De resterende 5% heeft enige kleur, maar ongeveer 95% ervan is van middelmatige kwaliteit. Daarom heeft slechts ongeveer 0,25% enige echte waarde. Andere soorten opaal zijn onder andere vuuropaal, die transparant tot doorschijnend is, een blauwe opaal die bekend staat als Peruaanse opaal, en girasolopaal, die voornamelijk uit Mexico komt en een blauwachtige gloed of glans vertoont die de lichtbron volgt, wat geen kleurenspel is.

Opaal is sedimentair

Opaal is een van de weinige edelstenen met een sedimentaire oorsprong. Opaal bevat nog steeds 6 tot 10 procent water, een overblijfsel van die oeroude zee. Goudzoekers in Australië vonden de eerste stukjes kostbare opaal in 1863. Een groot percentage van 's werelds stabiele commerciële opaal komt uit Australië, en er zijn drie verschillende regio's waar opaal vandaan komt. Dit zijn Lightning Ridge (de thuisbasis van zwarte opaal), de Zuid-Australische velden Coober Pedy, Mintabie, Lambina en Andamooka (de belangrijkste bronnen van lichte basisopaal) en de velden in Queensland, waar boulderopaal vandaan komt.

Opalescentie

De meest opvallende eigenschap van opaal is het vermogen om specifieke golflengtes van kleuren te breken en te reflecteren. De term "opalescentie" is dan ook bedacht om dit fenomeen te beschrijven. De grootte en afstand van de amorfe silicabolletjes in de steen breken specifieke golflengtes van licht; elk bolletje breekt één enkele, zuivere spectrale kleur, net als waterdruppels in een regenboog. Het samenspel van deze zuivere golflengtes van licht geeft opaal zijn unieke visuele aantrekkingskracht en maakt het een van de meest gewilde edelstenen ter wereld.

Geschiedenis van Opaal

Opalen bevatten de wonderen van de hemel - sprankelende regenbogen, vuurwerk en bliksem. Net als de hemel veranderen en flitsen de kleuren van opaal bij beweging; de combinatie van kleuren en patronen maakt elke opaal uniek. Zwarte opaal werd voor het eerst ontdekt in Australië aan het einde van de 19e eeuw. Vóór de ontdekking kende de wereld alleen kristalopaal, dat doorgaans in Oost-Europa werd gewonnen. Veel koninklijke families hebben door de geschiedenis heen opaal gekoesterd, met name in Europa en Afrika. De oudste geregistreerde opaal werd gevonden door de beroemde archeoloog Louis Leakey, die zesduizend jaar oude opaalartefacten vond in een grot in Kenia! De Romeinse historicus Plinius beschreef opaal terecht als de koningin der edelstenen, aangezien opaal de schoonheid van alle andere edelstenen combineert: "Er is een zachter vuur in hen dan in de robijn, er is het schitterende paars van de amethist en het zeegroen van de smaragd - alles schittert samen in een ongelooflijke eenheid. Sommige wedijveren in hun pracht met de kleuren van de schilders, andere met de vlam van brandende zwavel of van vuur aangewakkerd door olie."

Opalen zijn populair geweest bij enkele van de grootste namen uit de geschiedenis, waaronder Cleopatra en Marcus Antonius. Een van Marcus Antonius' mede-Romeinse senatoren bezat een opaal die Marcus zo sterk aan Cleopatra deed denken dat hij hem móest hebben. Toen de senator weigerde de opaal aan hem te verkopen, stuurde hij hem in ballingschap. De Franse keizer Napoleon had meer succes door Josephine een prachtige opaal met schitterende rode flitsen te geven, genaamd "De brandende Troje", waarmee hij haar zijn Helena maakte.

Opalen waren ook beroemd in de literatuur. Shakespeare vergeleek het kleurenspel van opalen met het spel van de geest in het beroemdste gebruik van edelsteensymboliek in de literatuur. In Twelfth Night schrijft hij: "Nu beschermt de melancholische God u, en de kleermaker maakt uw kleding van veranderlijke tafzijde, want uw geest is opaal." Een paar eeuwen lang leken opalen uit de geschiedenis te zijn verdwenen. In de moderne tijd echter wekte koningin Victoria opnieuw interesse in de edelsteen. Koningin Victoria was dol op opalen en gaf ze vaak cadeau als huwelijksgeschenk. Zij en haar dochters creëerden een modetrend voor het dragen van opaal.

Koningin Victoria was een van de eersten die opaal uit een spannende nieuwe bron ontdekte: Australië. Het verhaal van Australisch opaal begint meer dan 100 miljoen jaar geleden, toen de woestijnen van Centraal-Australië een grote binnenzee vormden, met sedimenten vol silica langs de kustlijn. Nadat de zee zich terugtrok en verdween om het grote Artesische bekken te vormen, kwam door verwering 30 miljoen jaar geleden veel silica vrij in een oplossing die scheuren in de rotsen, kleilagen en zelfs enkele fossielen vulde. Een deel van deze silica werd kostbaar opaal.

Australische Opaal

Opaal wordt voornamelijk in Australië gevonden. 95% ervan, om precies te zijn, wordt daar gevonden, waardoor opaal de nationale edelsteen van het land is. De grootste en meest waardevolle opaal, de Olympic Australis, werd in 1956 gevonden in de stad Coober Pedy, een belangrijke bron van opaal. Andere bronnen van opaal waren Ethiopië, Nevada, Idaho en zelfs Mars, waar NASA in 2008 opaalafzettingen ontdekte. Ethiopische opaal komt uit de provincies Wollo en Noord-Shewa. Wollo-opaal, ook wel "Welo" of "Wello" opaal genoemd, is de dominante Ethiopische opaal in de edelsteenhandel geworden. Het Smithsonian Institute heeft de grootste ongepolijste en gepolijste zwarte opalen, beide uit Virgin Valley, Nevada. De ongepolijste opaal staat bekend als de "Roebling Opal", die in 1917 werd gevonden en 2585 karaat weegt. De gepolijste versie heet de "Black Peacock" en weegt 160 karaat.

De belangrijkste opaalproducerende velden voor zwarte opaal zijn Lightning Ridge in New South Wales, Australië, en in veel mindere mate Mintabie in Zuid-Australië. De meest gewilde zwarte opaal is rood of meerkleurig op zwart, en is zeer moeilijk te vinden. Dergelijke stenen worden altijd ter plekke geslepen en direct verkocht. Boulder opaal is een opaal die gevormd wordt in een bruine ijzersteenknol en zich onderscheidt doordat hij zich doorgaans presenteert als een dunne laag opaal over een donkerbruine basis wanneer hij geslepen is. De opaal kan zeer fraai zijn. Opaal van Lightning Ridge wordt vaak beschouwd als de beste en helderste ter wereld.

Opaal is een van 's werelds mooiste en meest kostbare edelstenen en is een van de zes soorten edelstenen die door de geschiedenis heen zijn gebruikt, samen met diamanten, robijnen, saffieren, smaragden en parels. Het woord 'opaal' is afgeleid van het Romeinse woord opalus, maar is afgeleid van het Sanskrietwoord úpala. Het is ook de geboortesteen van oktober, maar wordt sinds de 19e eeuw geassocieerd met ongeluk en de dood, dankzij de roman Anna van Geierstein, waarin opaal als plotmiddel wordt gebruikt. Desondanks blijft het geliefd en gewild bij edelsteenverzamelaars, ondanks het bijgeloof dat de steen het boze oog in stand houdt. Het is een prachtig verzamelobject voor liefhebbers van dergelijke objecten.

Winkel voor Opaal

Black Opal

Crystal Opal

Boulder Opal

Ethiopian Opal